Stjórn Dýraverndunarfélagsins Villikatta vill árétta að Villikettir á Austurlandi brjóta ekki lög um velferð dýra 55/2013 með starfi sínu, líkt og Fljótsdalshérað vill meina í nýlegri yfirlýsingu sinni varðandi fyrirhuguð fjöldadráp þeirra á ómerktum köttum. Hafa samtökin verið sökuð um að brjóta 23. gr. fyrrnefndra laga þar sem segir: „Óheimilt er að sleppa dýrum sem hafa alist upp hjá mönnum út í náttúruna í þeim tilgangi að þau verði þar til frambúðar“. Villikettir eru fæddir úti, hafa aldrei alist upp hjá mönnum og falla því ekki undir þessi lög. Vergangskettir eru aftur á móti þeir kettir sem alist hafa upp hjá mönnum, átt heimili en síðan týnst eða verið yfirgefnir. Vergangsketti er hæglega hægt að venja við mannfólk á ný og er þeim aldrei sleppt út í náttúruna að nýju. Villikettir eru hræddir við mannfólk, halda sig í öruggri fjarlægð og því er ekki hægt að mannvenja þá nema þeim sé náð mjög ungum.
Einnig hafa samtökin verið sökuð um að brjóta 16. gr. sömu laga þar sem segir: „Skurðaðgerðir, þar á meðal fjarlæging líkamshluta eða fegrunaraðgerðir, skulu ekki framkvæmdar nema af læknisfræðilegum ástæðum. “ Er þar vísað til þess að samhliða ófrjósemisaðgerð á villiköttum klippir dýralæknir um 3-5 mm af toppi vinstra eyra, en það er alþjóðlegt merki villikatta og gerir fólki kleyft að sjá að þar fari köttur sem búið er að taka úr sambandi og sem sinnt er reglulega, m.a. með matargjöfum.
Matvælastofnun (MAST) og Villikettir hafa lengi verið á öndverðum meiði varðandi túlkun þessarar lagagreinar og endaði málið hjá atvinnu-og nýsköpunarráðuneyti sem ályktaði að um túlkunaratriði væri að ræða og beindi því til MAST að fá álit fagráðs um velferð dýra, á því hvort eyrnaklippingar á villiköttum væru heimilar. Í úrskurði ráðuneytis segir:
Fagráð þetta gegnir m.a. þeim hlutverkum að að vera MAST til ráðuneytis um stefnumótun og einstök álitaefni er varða málefni á sviði velferðar dýra og að fylgjast með þróun dýravelferðarmála og upplýsa MAST um mikilvæg málefni á sviði velferðar dýra. Meirihluti fagráðs mælti með því að slík eyrnamerking yrði heimiluð í þessum ákveðna tilgangi, þ.e. til að bera kennsl á villiketti sem búið er að taka úr sambandi.
Hér fyrir neðan fylgir álit fagráðsins:
Álit á eyrnaklippingum á villiköttum til auðkenningar á því að þeir hafi verið gerðir ófrjóir.
Erna Bjarnadóttir, Henry Alexander Henrysson og Ólafur R. Dýrmundsson, fulltrúar í Fagráði um velferð dýra.
Reykjavík, 12. febrúar 2018
Álitaefni: Með úrskurði dagsettum 8. nóvember 2017 beindi atvinnuvega og nýsköpunarráðuneytið því til Matvælastofnunar að leita álits Fagráðs um velferð dýra um hvort eyrnaklippingar á villiköttum séu heimilar.
Undirritaðir meðlimir í Fagráði um velferð dýra hafa fjallað um málið og komist að eftirfarandi samhljóða niðurstöðu:
Félagið Villikettir kt. 710314-1790, hefur um árabil fangað villiketti og látið gera ófrjóa með þau meginmarkmið að stemma stigu við fjölgun villikatta og draga úr innbyrðis átökum milli þeirra og þar með áverkum vegna þeirra með tilheyrandi þjáningum fyrir viðkomandi dýr.
Ekki er gerð athugasemd við að frjáls félagasamtök færi ómerkt dýr með þessum hætti til að gerð sé á þeim ófrjósemisaðgerð.
Auðkenning villtra eða hálfvilltra katta með grunnri stýfingu (5 mm) á vinstra eyra er þekkt aðferð í ýmsum löndum til að auðvelda að þekkja gelt dýr frá ógeltum. Á sama hátt auðveldar það greiningu þegar ný dýr koma inn á svæði þar sem villikettir eru fyrir, án þess að dýrin séu handsömuð. Undirrituð eru sammála um að góð rök séu fyrir því að þessi auðkenning auðveldi starf þeirra sem beita sér fyrir bættri velferð dýranna og takmörkun á fjölgun þeirra. Einnig séu áhrif á velferð dýranna jákvæð þar sem síður þarf að handsama þau og handleika.
Í 1. tl. 3. gr. reglugerðar um merkingar búfjár nr. 916/2012 segir að undir auðkenningu falli: „Húðflúr, eyrnamark eða merki sem auðkennir býlið“. Ekki verður fallist á þá túlkun Matvælastofnunar að eyrnamörkun falli undir skurðaðgerð til að fjarlægja líkamshluta skv. 16. gr. laga um velferð dýra. Eyrnamarkið er alþjóðlegt auðkenni fyrir villiketti sem þegar hafa verið teknir úr sambandi eða geltir. Á sama hátt og eyrnamark er skilgreint sem auðkenni í reglugerð um merkingar búfjár verður ekki annað séð en að sama eigi við um eyrnamark á köttum sem notað er til auðkenningar í eðlilegum og málefnalegum tilgangi enda valdi mörkunin ekki óþarfa ótta, þjáningu eða sársauka.
Undirrituð telja að heimild til auðkenningar á geltum, villtum og hálfvilltum köttum með þessum hætti falli undir það sem telja má eðlilegan og málefnalegan tilgang, enda gert undir sömu svæfingu og ófrjósemisaðgerð og valdi því dýrinu ekki óþarfa ótta, þjáningu eða sársauka. Við mælum því með að þessi auðkenning verði heimiluð í þessum ákveðna tilgangi.
Erna Bjarnadóttir (sign.)
Henry Alexander Henrysson (sign.)
Ólafur R. Dýrmundsson (sign.)